Profilaktyka chorób cywilizacyjnych, związanych ze stylem życia czy nowotworów jest bardzo ważna. Wczesne wykrycie chorób takich jak nadciśnienie tętnicze, rak prostaty, rak szyjki macicy czy cukrzyca pozwala na ich skuteczniejsze leczenie, zwiększenie szansy na długie życie w zdrowiu oraz zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań.
Jakie badania należy wykonywać regularnie?
O tym, które badania należy wykonywać regularnie decyduje lekarz prowadzący. Wskazówką w doborze panelu badań są oficjalne wytyczne towarzystw naukowych i Światowej Organizacji Zdrowia – WHO. W zależności od wieku pacjenta i jego płci zaleca się wykonywanie innych badań profilaktycznych.
Badania dla kobiet i mężczyzn
Bez względu na płeć zaleca się raz w roku wykonywanie morfologii krwi oraz badania ogólnego moczu. Wyniki należy skonsultować z internistą, który przy okazji wizyty przeprowadzi wywiad medyczny, zmierzy ciśnienie tętnicze krwi i palpacyjnie zbada pacjenta. U osób po 25 roku życia zaleca się wykonanie nie tylko morfologii, ale również oceny stężenia poszczególnych frakcji cholesterolu i trójglicerydów. Są to wskaźniki, które połączone z informacją o BMI, masie ciała, obwodzie pasa i bioder oraz stylu życia, pozwolą oszacować ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo naczyniowego – miażdżycy, nadciśnienia tętniczego krwi, zawału serca i udaru mózgu.
Raz na 10 lat zaleca się wykonywanie kolonoskopii lub badania na krew utajoną w kale. Są to badania zlecane przede wszystkim pacjentom ze starszych grup wiekowych – zwykle po 50 roku życia, jeśli u pacjentów nie występuje obciążenie rodzinne czy związane ze stylem życia.
Profilaktyczne badania dla kobiet
Kobiety trzy lata po rozpoczęciu współżycia, lub po ukończeniu 25 roku życia powinny regularnie zgłaszać się na kontrolę ginekologiczną. Badanie cytologiczne pozwala wykryć wczesne zmiany w obszarze tarczy szyjki macicy. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca wykonywanie cytologii nie rzadziej niż co 5 lat.
Kobiety po 50 roku życia powinny zgłaszać się na badanie radiologiczne piersi – mammografię.
Profilaktyczne badania dla mężczyzn
Panowie oprócz badań zalecanych powyżej, powinni wykonywać badanie urologiczne prostaty i badanie antygenu PSA w próbce krwi.
Bez względu na zalecenia ogólne ostateczna decyzja o częstości wykonywania badań i ich zakresie należy do lekarza prowadzącego. To on po zaznajomieniu się z historią medyczną i stylem życia pacjenta może wydać decyzję (skierowanie) o konieczności pogłębienia diagnostyki np. o szczegółowe badania hormonalne, badanie TSH, USG piersi czy USG transwaginalne.